سمفونی مردگان

سمفونی مردگان یک رمان است و در ژانر داستانی جای می‌گیرد؛ اما چه داستانی؟ درواقع می‌توانیم بگوییم که اساسِ ظاهرِ و سطح رمان را عشق و البته نفرت دربر می‌گیرند و تضاد این دو ماهیت مهم، اثری عاشقانه و ماجراجویانه را می‌سازد که با توصیفاتِ ناتورالیستی عباس معروفی، رنگ و بوی جذابی را به خودش گرفته است. جدای از این نکته، رئالیسمِ جذابی بر نوع روایت استوار است. فرم روایی کتاب از چهار موومان (به معنای قسمت اجرای موسیقی) یعنی همان فصل تشکیل شده است؛ جذابیت این موومان‌ها این است که هرکدام‌شان از زاویهٔ دید یکی از افراد مهم داستان روایت می‌شود. مساله‌ای که باعث شده تا علاوه بر ایجاد چندصدایی و بالا رفتن جذابیت اثر، تمام زوایای مختلف داستان، بررسی شود. اما اگر از سطحِ داستان بگذریم، مسائلی فلسفی و اجتماعی در اثر نمود می‌یابند؛ برای مثال یکی از مهم‌ترین نکاتِ کتاب، تقابل «سنت و مدرنیته» است. حتی با بسط این موضوع، می‌توانیم مدعی شویم که مباحث روشنفکری جدی‌ای به مثابه تاریخی در داستان حضور دارد و احتمالا خرید کتاب سمفونی مردگان در حد خرید کتابی فلسفی برای‌تان موثر خواهد بود.

خلاصه‌ای از کتاب

القصه، داستان رمان درمورد آیدین اورخانی، فرزند خانواده‌ای سنتی و مرفه در اردبیل است که هیچ‌وقت مطابق میل پدرِ مرتجعش رفتار نکرده است؛ او نمادی از یک روشنفکر در دوران رضاخان است که توسری می‌خورد و در جنبه‌های مختلفی از زندگی شخصی و اجتماعی خود، مانند رابطه با خانواده، کار، عشق، تحصیلات و… ظاهرا به بن‌بست می‌خورد. اما اگر با دقت بیشتری به داستان او نگاه کنیم، درمی‌یابیم که یک روشنفکر شاید خودش به جای خاصی نرسد و واقعا موفق نشود؛ اما حقیقتا موفق است، زیرا با فدا کردن خودش، راه را برای بهبود زندگی دیگرانِ جامعه‌اش باز می‌کند. در این داستان، علاوه بر آیدین (شخصیت اصلی) نمادهای زیادی به کار رفته که از بین آنان می‌توانیم به اورهان، (نمایندهٔ نسل جدید اما هم‌چنان با تفکرات مرتجع) آیدا، (دختر خانواده و نمایندهٔ احساسات جامعه) پدر، (نمایندهٔ عوام تحت تأثیر خرافه) صاحب کارگاه چوب‌بری، (نمایندهٔ روشن فکران محافظه‌کار) و… اشاره داشته باشیم.